کروناویروس (نام علمی: Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروسها و زیر مجموعه کروناویریده هستند که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماریهای شدیدتری همچون سارس، مرس و کووید ۱۹ را شامل میشود. کروناویروسها در دهه ۱۹۶۰ کشف شدند و مطالعه بر روی آنها بهطور مداوم تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت. این ویروس بهطور طبیعی در پستانداران و پرندگان شیوع پیدا میکند، با این حال تاکنون هفت کروناویروس منتقل شده به انسان، کشف شده است. آخرین نوع آنها، کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ (SARS-CoV-2)، در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین با همهگیری در انسان شیوع پیدا کرد. کرونا ویروس پس از مدت کوتاهی تمام جهان را درگیر کرد.
واژه «کروناویروس» از کلمه زبان لاتین "corōna" یا کلمه یونانی "κορώνη" به معنی تاج یا هاله گرفته شدهاست. این واژه به مشخصه ظاهری ویریونها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده میشود، اشاره دارد که حاشیهای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی، یا تاج خورشیدی است. از این رو کروناویروس را «ویروس تاجدار» نیز مینامند.
تخمین زده میشود که نزدیکترین نیای مشترک (MRCA) تمامی کروناویروسها تا ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد وجود داشتهاست، اگرچه برخی از مدلها تا ۵۵ میلیون سال یا بیشتر را نیز ذکر میکنند که این نشان از همبستگی طولانی مدت با خفاشها دارد.
نخستین کروناویروسهای کشف شده مورد مربوط به ویروس برونشیت عفونی مرغی بودهاست. سپس دونوع انسانی ۲۲۹ئی (HCoV-229E) و اوسی۴۳ (HCoV-OC43) که منجر به سرماخوردگی در انسان میشود نیز کشف شد.