موزه فرش ایران تهران؛ تاریخچه، آثار، آدرس و راه های دسترسی

تاریخچه موزه فرش

ایده تاسیس موزه‌ای تخصصی برای نمایش و پاسداشت هنر قالیبافی ایران در دهه 1350 و در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی شکل گرفت و این موزه به ابتکار شهبانو فرح پهلوی بنیان‌گذاری شد. ساختمان موزه در دهه 1340 شمسی آغاز شد و پس از وقفه‌ای چندساله، در سال 1356–1357 (1976–1978 میلادی) تکمیل و افتتاح شد.​

موزه فرش با هدف گردآوری، نگهداری، پژوهش و نمایش فرش‌های دستباف نفیس ایرانی از دوره‌های مختلف تاریخی ایجاد شد. این موزه امروز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مطالعاتی و نمایشی هنر فرش در جهان شناخته می‌شود و نقش مهمی در معرفی این هنر به گردشگران داخلی و خارجی دارد.​

سازنده و معماری بنا

طراحی معماری موزه فرش ایران توسط معمار برجسته ایرانی، عبدالعزیز فرمانفرماییان انجام شده است که پروژه‌های مهم دیگری نیز در تهران در کارنامه او دیده می‌شود. نمای بیرونی ساختمان با الهام از دار قالی طراحی شده و شبکه بتنی عمودی آن هم‌زمان نقش نمادین و کاربردی دارد؛ هم یادآور بافت فرش است و هم برای ایجاد سایه و کاهش تابش مستقیم نور خورشید بر دیوارها به‌کار می‌رود.​

زیر بنای موزه حدود 3400 مترمربع و مساحت سایت آن نزدیک به 12 هزار مترمربع است که در دو طبقه نمایشگاهی طراحی شده است. طبقه همکف عمدتاً به نمایش دایمی فرش‌ها اختصاص دارد و طبقه بالایی برای نمایشگاه‌های موقت، فرش‌ها و گلیم‌های دوره‌ای و برنامه‌های ویژه استفاده می‌شود.​

آثار و گنجینه‌های موزه

موزه فرش ایران مجموعه‌ای از صدها تخته قالی و گلیم نفیس را در خود جای داده که نمونه‌هایی از اغلب شهرها و مناطق مهم فرشبافی کشور مانند تبریز، کاشان، اصفهان، کرمان، خراسان و عشایر را شامل می‌شود. بخش قابل توجهی از فرش‌های موجود در موزه متعلق به دوره قاجار و دوره‌های متاخر صفوی و نیز آثار شاخص قرون 18 و 19 میلادی است که از نظر طرح، رنگ و تکنیک بافت از شاهکارهای هنر فرشبافی جهان به شمار می‌آیند.​

در کنار فرش‌های بزرگ‌ابعاد، تابلوفرش‌ها، گلیم‌ها، سوماک‌ها و دیگر دستبافته‌های سنتی نیز به نمایش گذاشته شده و برخی از آن‌ها دارای نقش‌مایه‌های اسطوره‌ای، تاریخی و مذهبی هستند. موزه همچنین دارای کتابخانه‌ای تخصصی با هزاران جلد کتاب و منبع پژوهشی در زمینه فرش، نساجی و هنرهای سنتی است که به پژوهشگران و علاقه‌مندان خدمات علمی ارائه می‌دهد.​

آدرس و موقعیت موزه فرش

موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله و در مجاورت تقاطع خیابان‌های کارگر شمالی و فاطمی (جمهوری امروز، در محدوده خیابان کارگر و بلوار کشاورز) قرار دارد. این موقعیت باعث شده موزه در مرکز شهر تهران و در نزدیکی دیگر جاذبه‌های فرهنگی و دانشگاهی قرار بگیرد و دسترسی به آن از اغلب نقاط شهر آسان باشد.​

در منابع انگلیسی، مختصات جغرافیایی موزه حدود 35٫71 درجه عرض شمالی و 51٫39 درجه طول شرقی ذکر شده است که جایگاه دقیق آن در نقشه‌های آنلاین را نشان می‌دهد. با جستجوی عبارت «carpet museum of iran» یا «موزه فرش ایران» در نقشه‌های آنلاین، مسیر دقیق پیاده‌روی یا رانندگی از نقطه مبداً به‌راحتی قابل مشاهده است.​

نحوه رفتن به موزه فرش

دسترسی با مترو و بی‌آر‌تی

• نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو، ایستگاه‌هایی در خطوط مرکزی تهران مانند طالقانی، شهید مفتح یا هفت‌تیر هستند که از آن‌ها می‌توان با تاکسی یا اتوبوس به سمت پارک لاله حرکت کرد.​

• برای اتوبوس تندرو (brt)، خطوطی که از خیابان ولیعصر، آزادی و چمران عبور می‌کنند گزینه‌های اصلی هستند و ایستگاه‌هایی مانند «پارک لاله» یا ایستگاه‌های نزدیک، با چند دقیقه پیاده‌روی شما را به موزه می‌رسانند.​

دسترسی با اتوبوس، تاکسی و خودروی شخصی

• از بسیاری از میادین اصلی تهران، اتوبوس‌های شهری به سمت بلوار کشاورز، خیابان کارگر شمالی و تقاطع فاطمی حرکت می‌کنند که با پیاده‌روی کوتاه می‌توان به ورودی موزه رسید.​

• تاکسی‌های خطی و تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ و تپسی با انتخاب مقصد «موزه فرش ایران» یا «پارک لاله» شما را تا نزدیکی درِ موزه می‌رسانند و برای مسافران ناآشنا با شهر انتخابی راحت است.