بنیاد ملی نخبگان سازمانی است که به شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان میپردازد. اساسنامه این سازمان در پانصد و شصت و دومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دهم خردادماه ۱۳۸۴ تصویب شد. هیئت امنای بنیاد در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۵ اولین جلسه خود را تشکیل داد. رئیس این بنیاد، معاون رئیسجمهور است.
بنیاد ملی نخبگان ایران به شناسایی و حمایت از افراد با استعداد و نخبه در زمینههای مختلف علمی، فرهنگی، و تکنولوژیکی مربوط میشود. بنیاد در سال ۱۳۸۴ با هدف ایجاد زمینههای لازم برای رشد و شکوفایی نخبگان و همچنین ارائه پشتیبانیهای مادی و معنوی به آنها تاسیس شد. فعالیتهای این سازمان در راستای تقویت جایگاه علمی و فرهنگی ایران و توسعه ظرفیتهای بالقوه در جامعه هدفمند است.
ماموریت بنیاد ملی نخبگان عمدتاً شامل شناسایی، حمایت، و توسعه استعدادهای برجسته در زمینههای مختلف علمی و فرهنگی است. این سازمان به دنبال ایجاد فرصتهایی برای رشد و پیشرفت نخبگان ایرانی است تا آنها بتوانند به طور موثر در پیشرفت کشور نقش ایفا کنند. چشمانداز بنیاد متمرکز بر تقویت جایگاه علمی، فرهنگی و تکنولوژیک ایران در سطح ملی و بینالمللی است.
بنیاد ملی نخبگان ایران طبق چارچوب حقوقی خاصی که در اساسنامهاش تعریف شده است، فعالیت میکند. این چارچوب شامل مقررات و ضوابطی است که نحوه شناسایی، حمایت و توسعه نخبگان را تعیین میکند. نهاد حاکمیتی بنیاد شامل هیئت امنا و رئیس بنیاد است که معمولاً معاون رئیسجمهور میباشد. این ساختار به بنیاد اجازه میدهد تا برنامههای خود را به طور موثری پیادهسازی کند.
نقش و مسئولیتهای اصلی بنیاد ملی نخبگان شامل شناسایی و حمایت از نخبگان علمی، فرهنگی و تکنولوژیکی ایران است. بنیاد با فراهم آوردن بسترهای لازم برای رشد و توسعه این افراد، به تقویت ظرفیتهای علمی و فرهنگی کشور کمک میکند. همچنین، این نهاد به ارائه پشتیبانیهای مادی و معنوی و تسهیل فرصتهای آموزشی و تحقیقاتی برای نخبگان میپردازد.