بیوگرافی علی قدوسی

علی قدوسی

شهید آیت‌الله علی قدوسی در 12 مرداد 1306 (5 رجب) در شهر نهاوند استان همدان، در خانواده‌ای روحانی و متدین به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله ملا احمد قدوسی، مجتهد و عالمی برجسته بود که پس از 20 سال تحصیل در نجف اشرف و بهره‌گیری از اساتیدی چون میرزای شیرازی و میرزا حبیب‌الله رشتی، به نهاوند بازگشت و سال‌ها مرجع مردم در مسائل اجتماعی و دینی بود. علی آخرین فرزند خانواده پس از 17 خواهر و برادر بود و در محیطی مذهبی و پر از تقوا بزرگ شد.

تحصیلات و فعالیت‌های علمی

تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در نهاوند گذراند و در سال 1321 در 15 سالگی به حوزه علمیه قم وارد شد. مقدمات و سطح را نزد اساتیدی چون آیت‌الله محمد صدوقی آموخت و در درس خارج آیت‌الله بروجردی و امام خمینی (ره) شرکت کرد. در سال 1341 به درجه اجتهاد رسید.

یکی از برجسته‌ترین فعالیت‌های او تاسیس و مدیریت مدرسه علمیه حقانی (برادران) در قم بود که همراه با شهید آیت‌الله بهشتی، آیت‌الله جنتی و دیگران بنیان گذاشت. این مدرسه به کانونی برای تربیت طلاب آگاه به زمان و مبارز تبدیل شد و بسیاری از مسئولان قضایی و فرهنگی انقلاب از آن برخاستند. همچنین در تاسیس مکتب توحید (حوزه علمیه خواهران) نقش داشت.

او داماد علامه طباطبایی بود و از جلسات خصوصی تفسیر و فلسفه علامه بهره برد که ثمره آن کتاب‌هایی مانند «اصول فلسفه و روش رئالیسم» شد.

فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی

از دهه 1320 با آیت‌الله کاشانی و فدائیان اسلام همکاری داشت و حامی شهید نواب صفوی بود. پس از قیام 15 خرداد 1342، از یاران نزدیک امام خمینی شد. در تشکیلات مخفی مبارزاتی (شامل افرادی چون آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله منتظری) نقش کلیدی داشت و مسئولیت اطلاعات و اخبار را بر عهده گرفت.

در سال 1345 به دلیل کشف اساسنامه گروه توسط ساواک، دستگیر و در زندان قزل‌قلعه شکنجه شد. پس از تبعید امام، مبارزه را ادامه داد و در کمیته استقبال از امام در سال 1357 فعال بود.

پس از انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب، عضو کمیته استقبال از امام و مسئول ستاد انقلاب در قم شد. در سال 1358 با حکم امام خمینی به عنوان دادستان کل انقلاب اسلامی منصوب شد. در این سمت، آیین‌نامه دادگاه‌های انقلاب را تدوین کرد، ساختار دادستانی را اصلاح نمود، نیروهای متعهد وارد سیستم قضایی کرد و در تغییرات وزارت فرهنگ و ارشاد نقش داشت. دقت او در حفظ بیت‌المال و عدالت‌خواهی مشهور بود؛ حتی از امکانات اداری مانند چای و نهار استفاده نمی‌کرد.

یکی از فرزندانش در جنگ ایران و عراق (هویزه، دی 1359) به شهادت رسید.

شهادت

در 14 شهریور 1360، بر اثر انفجار بمبی که توسط نفوذی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در دفتر دادستانی کار گذاشته شده بود، به شهادت رسید. این ترور تنها چند روز پس از شهادت شهیدان رجایی و باهنر رخ داد. پیکرش در قم، در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.

امام خمینی (ره) در پیامی شهادت او را تبریک و تسلیت گفتند و از او به عنوان شخصیتی عدالت‌خواه و متعهد یاد کردند.

شهید قدوسی نماد تقوا، مدیریت کارآمد، مبارزه با رژیم پهلوی و خدمت به انقلاب بود. بسیاری از یارانش او را بانی نظم نوین در حوزه و قوه قضائیه می‌دانند.