جواد نکونام (زاده ۵ آذر ۱۳۵۹ در شهر ری) بازیکن سابق و مربی فوتبال اهل ایران است. وی با حضور در ۱۵۱ بازی ملی رکورددار بیش ترین بازی ملی در ایران و کاپیتان سابق تیم ملی فوتبال ایران است.
وی سابقه بازی در تیم های پاس تهران، اوساسونا اسپانیا، استقلال تهران، الوحده امارات، الشارجه امارات، الکویت کویت، سایپا تهران و العربی قطر را دارد. وی سابقه سرمربی گری در تیم نساجی مازندران را دارد و هم اکنون سرمربی تیم فولاد خوزستان می باشد.
جواد نکونام از سال ۱۳۷۹، سابقه بازی در تیم ملی فوتبال ایران را دارد. نکونام نخستین بار در رقابت های قهرمانی فوتبال غرب آسیا ۲۰۰۰ در مقابل سوریه پیراهن تیم ملی را بر تن کرد. نکونام پس از چهار سال حضور در تیم ملی، در بازی های قهرمانی فوتبال غرب آسیا ۲۰۰۴، در مقابل لبنان اولین گل ملی خود را به ثمر رساند.[۹۰] بنا بر آمار رسمی فیفا؛ موسوم به باشگاه صدتایی فیفا، نکونام با انجام ۱۴۸ بازی ملی پس از علی دایی بیش ترین بازی ملی را در کارنامه دارد. بر اساس این آمار؛ نکونام پس از علی دایی و کریم باقری، به صورت مشترک با علی کریمی با ۳۹ گل زده، سومین گل زن برتر تاریخ فوتبال ایران می باشد.
جواد نکونام نخستین بار در بازی های قهرمانی فوتبال غرب آسیا ۲۰۰۰، در مقابل سوریه؛ پیراهن تیم ملی را بر تن کرد.
او پس از نیمکت نشینی در مقابل تیم های قزاقستان و فلسطین، در ۸ خرداد ۱۳۷۹ به عنوان بازیکن ذخیره، در مقابل سوریه به میدان رفت و اولین بازی خود را برای تیم ملی ایران انجام داد. در این مسابقات جلال طالبی هدایت تیم ملی ایران را بر عهده داشت.
نکونام در شهریور ۱۳۷۹ در فهرست اولیه ۳۱ بازیکن دعوت شده برای حضور در بازی های جام ملت های آسیا ۲۰۰۰ قرار گرفت، اما در لیست نهایی ۲۳ نفره که از سوی جلال طالبی برای حضور در این رقابت ها اعلام شد قرار نگرفت، و از تیم ملی کنار گذاشته شد.
با قرعه کشی دور دوم رقابت های انتخابی جام جهانی ۲۰۰۲، تیم ملی ایران با تیم های عربستان، عراق، بحرین و تایلند هم گروه شد. نکونام که پیراهن شماره ۱۳ تیم ملی را بر تن داشت، در نخستین تجربه خود در این رقابت ها، در مقابل عربستان به میدان رفت. (ایران ۲– عربستان۰). پس از تساوی بدون گل در دومین بازی مقابل تایلند، نکونام در مقابل تیم های عراق و بحرین برای تیم ملی ایران به میدان نرفت. او در بازی برگشت با عربستان که با تساوی ۲–۲ به پایان رسید نیز بر روی نیمکت ذخیره های تیم ملی قرار گرفت. در ادامه بازی های برگشت، نکونام از سوی میروسلاو بلاژویچ؛ در مقابل تیم های تایلند، عراق و بحرین در ترکیب تیم ملی قرار گرفت. با شکست ۳–۱ ایران در آخرین بازی مرحله گروهی در مقابل بحرین، تیم ملی ایران در رتبه دوم گروه قرار گرفت و برای کسب سهمیه در جام جهانی ۲۰۰۲، به مصاف امارات (تیم دوم گروه مقابل) در مرحله پلی آف آسیا رفت.
تیم ملی ایران در بازی پلی آف آسیا؛ پس از شکست دادن امارات در بازی رفت با نتیجه ۰–۱، در بازی برگشت نیز با سه گل امارات را مغلوب کرد و برای کسب آخرین سهمیه فوتبال آسیا در جام جهانی ۲۰۰۲ به مصاف ایرلند نماینده قاره اروپا رفت.در این مرحله از رقابت ها که به صورت رفت و برگشت در دوبلین و تهران برگزار شد تیم ملی ایران پس از باخت ۲–۰ در بازی رفت؛ با نتیجه ۰–۱ در بازی برگشت ایرلند را شکست داد، اما با توجه به گل زده کمتر؛ از صعود به رقابت های جام جهانی ۲۰۰۲ بازماند. نکونام در بازی رفت و برگشت در مقابل ایرلند برای تیم ملی ایران به میدان نرفت.
جام ملت های آسیا ۲۰۰۴
پس از عدم راهیابی به جام جهانی ۲۰۰۲ و خداحافظی کریم باقری از تیم ملی، نکونام با پیراهن شماره ۶ از سوی برانکو ایوانکویچ به عنوان بازیکن ثابت در ترکیب تیم ملی ایران مورد استفاده قرار گرفت.
با آغاز بازی های جام ملت های آسیا ۲۰۰۴؛ تیم ملی ایران با تیم های تایلند، ژاپن و عمان در گروه چهارم این مسابقات قرار گرفت. نکونام در اولین بازی ایران در این رقابت ها؛ که با برتری ۰–۳ در مقابل تایلند همراه بود یک گل به ثمر رساند. پس از باخت ایران در مقابل چین در بازی نیمه نهایی (باخت در ضربات پنالتی)، تیم ملی ایران در بازی رده بندی موفق شد با نتیجه ۲–۴ بحرین را شکست دهد و به مقام سوم این رقابت ها دست پیدا کند. نکونام در این مسابقه گل اول ایران را به ثمر رساند.
جام جهانی ۲۰۰۶
تیم ملی ایران در دور نخست مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۰۶؛ با تیم های لائوس، اردن و قطر در گروه اول این مسابقات قرار گرفت.نکونام در آخرین بازی تیم ملی ایران در این مرحله از رقابت ها؛ در مقابل لائوس دو گل به ثمر رساند.(بازی برگشت ایران ۷– لائوس ۰)
در دور دوم این مسابقات؛ تیم ملی ایران با تیم های بحرین، کره شمالی و ژاپن در یک گروه قرار گرفت.نکونام در این مرحله از رقابت ها؛ در بازی رفت با کره شمالی که با برتری ۰–۲ ایران همراه بود یک گل به ثمر رساند.در آخرین بازی این مرحله از رقابت ها، تیم ملی ایران با نتیجه ۲–۱ مغلوب ژاپن شد و به عنوان تیم دوم گروه، به مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ راه پیدا کرد.
تیم ملی ایران پس از صعود به جام جهانی ۲۰۰۶، با تیم های مکزیک، پرتغال و آنگولا در گروه D این رقابت ها قرار گرفت. پس از شکست ۳–۱ در مقابل مکزیک؛ نکونام برای دومین بار در رقابت های جام جهانی ۲۰۰۶ در مقابل پرتغال به میدان رفت.نکونام که در بازی با مکزیک یک کارت زرد گرفته بود؛ در بازی با پرتغال نیز یک کارت زرد دریافت کرد و بازی سوم تیم ملی ایران در مقابل آنگولا را از دست داد. (ایران۱– آنگولا۱)
جام ملت های آسیا ۲۰۰۷
نکونام در ۱۱ فروردین سال ۱۳۹۴ و بعد از بازی دوستانه مقابل تیم ملی سوئد طی یک نامه از مسابقات ملی خداحافظی کرد. کارلوس کی روش، سرمربی تیم ملی ایران پس از خداحافظی وی گفت:نکونام بهترین کاپیتان دوران مربیگری من بود، حتی بالاتر از بازیکنانی مانند دونادونی، رائول، کین و رونالدو.
جام جهانی ۲۰۱۴
ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ با آرژانتین ، بوسنی و هرزگوین و نیجریه همگروه بود و جواد نکونام پس از عملکرد نسبتا خوبی که در الکویت کویت داشت و اعتقادی که کارلوس کیروش به سبک بازی او داشت در جام جهانی۲۰۱۴ برزیل در هر ۳ بازی برابر نیجریه و آرژانتین و بوسنی به میدان رفت و کاپیتان اول ایران در این جام جهانی بود.
دوران سرمربی گری
خونه به خونه بابل
نکونام نخستین تجربه سرمربی بودن را در باشگاه فوتبال خونه به خونه شهرستان بابل در سال ۱۳۹۶ کسب کرد. او در حالی که نتایج قابل قبولی در این تیم بدست آورده بود، با اولین شکست در لیگ آزادگان، پس از برگزاری جلساتی با مدیران باشگاه و ترک تمرینات، از مقام خود استعفا کرد.دلیل این جدایی اختلافات نکونام با صاحبان باشگاه عنوان شد.
نساجی مازندران
در حالی که تنها دو تیم از لیگ آزادگان صعود می کردند، همه چیز به نتایج همزمان آخرین هفته آن گره خورد. در این هفته نساجی می بایست با نتیجه ای پر گل بازی در مقابل راه آهن را می برد.سرمربی خونه به خونه پیش از این بازی گفته بود اگر نساجی فکر می کند می تواند راه آهن را ۷–۰ ببرد، ما در بابل ۱۵ گل خواهیم زد.حدود نه هزار نفر برای این بازی به ورزشگاه تختی در تهران رفتند.در بازی ها هم زمان نساجی توانست با نتیجه ۶–۰ حریف خود را ببرد و با امتیاز مساوی با خونه به خونه ولی تفاضل گل بیشتر به لیگ برتر صعود کند.پس از این نتیجه مالک خونه به خونه ادعای تبانی در بازی نساجی کرد و دو تیم از یکدیگر شکایت کردند.
با صعود نساجی به لیگ برتر، در فصل ۱۳۹۷ جواد نکونام با ۳۷ سال سن، رکورددار جوان ترین سرمربی لیگ فوتبال ایران را دارا شد.
فولاد خوزستان
جواد نکونام، با توجه به عدم توافق تیم فولاد با افشین قطبی، در تاریخ ۳۱ اردیبهشت، قرارداد مربی گری خود را با تیم فولاد خوزستان امضا نمود.
شکایت از هکر
در شهریور سال ۱۳۸۸ وب سایت باشگاه اوساسونا در خبری مدعی شد که قرارداد جواد نکونام و مسعود شجاعی، دو بازیکن ایرانی خود را به دلیل درگیری در یک کلوب شبانه فسخ کرده است. پس از این خبر؛ باشگاه اوساسونا به طور رسمی از دو بازیکن ایرانی خود عذرخواهی کرد و علت این اتفاق را هک شدن وبگاه رسمی باشگاه دانست.پس از مدتی با شکایت نکونام و شجاعی، پلیس اسپانیا؛ هکر را دستگیر کرد.
مچ بند سبز
در آخرین دیدار تیم ملی فوتبال ایران در مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی در برابر تیم ملی فوتبال کره جنوبی، جواد نکونام و تعدادی از بازیکنان دیگر تیم ملی ایران با مچ بند سبز وارد زمین بازی شدند، در حالی که در آن زمان رنگ سبز به عنوان نماد تبلیغاتی یکی از کاندیدهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران بود. این اتفاق بازتاب گسترده ای در رسانه های بین المللی و هچنین داخلی ایران داشت. در بین دونیمه این دیدار، مهدی تاج نایب رئیس وقت فدراسیون فوتبال ایران، با اطلاع از جوی که بلافاصله در شبکه های مجازی راه افتاده بود از بازیکنان درخواست کرد تا این دست بندها را باز کنند.
پس از جدایی از استقلال
جواد نکونام پس از جدایی از استقلال در بهمن ۱۳۹۲ و پیوستن به الکویت در مصاحبه ای با روزنامه خبر ورزشی بدون اینکه نامی از امیر قلعه نویی ببرد وی را تهدید به افشاگری درباره نحوه جدایی ایمان موسوی از استقلال کرد.
پیش از بازگشت به اسپانیا
پس از جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل و در حالی که نکونام انتظار داشت باشگاه استقلال وی را به خدمت بگیرد و زمانی که هیچ کدام از تیم های داخلی برای خرید وی علاقه ای نشان نداد، وی در مصاحبه ای با روزنامه خبر ورزشی (مورخ ۵ مرداد ۱۳۹۳) از تلاش امیر قلعه نویی برای گرفتن جای کارلوس کیروش (سرمربی تیم ملی فوتبال ایران) صحبت کرد. وی در این مصاحبه مدعی شد امیر قلعه نویی پس از باخت استقلال در دربی هفتاد و پنجم از فرط خوشحالی رقصیده است! امیر قلعه نویی نیز در واکنش به این اظهارات در جمع دوستانه ای عنوان داشت «همه نکونام را می شناسند. او از هر تیمی که بیرون آمده علیه مربیانش صحبت کرده و نیازی نیست من در موردش چیزی بگویم.»و سپس در مصاحبه با سایت رسمی باشگاه فوتبال استقلال تهران گفت:اگر امروز این بازیکن به استقلال برگشته بود، من الان بهترین آدم روی زمین بودم. برای این صحبت هم سند دارم. هواداران استقلال می توانند به مصاحبه این بازیکن بعد از اینکه به استقلال آمد یا بعد از مراسم توپ طلای آسیا مراجعه کنند تا متوجه این صحبت من بشوند. آن روز من مرد بودم و با معرفت و ایشان چند بار گفت که من به خاطر قلعه نویی به استقلال آمدم اما حالا همه چیز تغییر کرده است. جالب است که این بازیکن مدعی شده دو فصل قبل اتفاقهایی در تیم رخ داده است، من از هواداران می خواهم به این سئوال فکر کنند که چرا ایشان با این ادعاهایی که مطرح کرده در پایان فصلی که استقلال قهرمان شد، سکوت کرد و این اتهامات را مطرح نکرد و موقعی این حرفها را به زبان آورد که فصل پیش از استقلال جدا شد؟! با این وجود، بهترین پاسخ، زبان قانون است. ایشان باید به زودی در دادگاه قضایی مستندات خودش را درباره بحث جانشینی کی روش و شادی بعد از شکست استقلال در داربی و مسائل دیگر را ارائه بدهد و این چنین مشخص خواهد شد که چه کسی اخلاق را زیر پا می گذارد؟ !
پس از این نکونام در واکنش به شکایت امیر قلعه نویی در مصاحبه با ایسنا اظهار داشت:یکی از نکات تاریک فوتبال من این است که یکسال و نیم شاگرد شما در استقلال بودم و خیلی دیر این مسایل را فهمیدم. بنده افتخارم این است که شاگردی امثال شاهرخی، فرکی، ذولفقارنسب، پرویز ابوطالب، یاوری، ابراهیم قاسمپور و … را کرده ام نه شما! البته شما حق دارید در مورد من زیاد حرف بزنید چون مقابل آدم بزرگتر از خودت قرار گرفته اید. شما که در دوران بازیگری تان به اندازه شماره پیراهن من هم افتخار کسب نکرده اید! شما دو، سه تا مصاحبه کرده اید ولی هنوز نسبت به اقدام های دلال منشوری اعلام برائت نکرده اید. آیا این کارهایی که کرده را قبول دارید یا ندارید؟ بحث من اصلاً ماندن یا نماندن خودم در استقلال نبوده، چون خودتان می دانید که ادامه همکاری ما بعد از چنین ماجراهایی امکانپذیر نبود. حرف من این است که شما خبر داشتید دلال منشوری چه کار می کند یا نه؟ برای شما بد است که نزدیکترین افراد به شما این کارها را می کنند و خودتان متوجه نیستید. البته ایمان موسوی در مصاحبه اش گفت که شما می دانستید و واقعاً برای من سوال است که اگر می دانستید برخوردی کردید یا نه؟
نکونام در جریان این درگیری های لفظی نیز در صفحه رسمی خود در اینستاگرام عکسهایی از خود به همراه سید مهدی رحمتی و فرهاد مجیدی که به عنوان مخالفان امیر قلعه نویی شناخته می شدند منتشر کرد. که البته با واکنش تند هواداران استقلال همراه شد. البته نکونام و قلعه نویی در سال بعد با وساطت آرش برهانی و شاهرخ بیانی در دادسرای دولت و نیز وساطت سعید عرب مشکلاتشان بایکدیگر بر طرف شد و این دو با هم آشتی کردند.
جواد نکونام با انتشار بیانیه ای در تاریخ ۲۵ تیر ۱۳۹۵ به صورت رسمی از فوتبال خداحافظی کرد.
او در مصاحبه ای اعلام کرد:برای هیچ فوتبالیستی شیرین تر از این نیست که با پیراهن تیم محبوبش خداحافظی کند، ولی افسوس که نگذاشتند.
افتخارات
تیمی
فردی
در مراسم انتخاب بهترین بازیکن فصل فوتبال ایران که با عنوان «توپ طلایی» در سال ۱۳۸۶ برگزار شد جواد نکونام با نظر کارشناسان رشته فوتبال به عنوان بهترین بازیکن فصل اخیر فوتبال ایران انتخاب شد.
در سال ۲۰۱۳ میلادی، جواد نکونام از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا در فهرست ۳ بازیکن برتر آسیا در این سال قرار گرفت.
مربیگری