عبدالحسین زرین کوب

عبدالحسین زرین کوب

عبدالحسین زرین کوب ادیب، تاریخ نگار، منتقد، نویسنده، و مترجم بود. آثار او به عنوان مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوی شناسی شناخته می شود. وی از تاریخ نگاران برجسته است و آثار معروفی در تاریخ و نیز تاریخ اسلام دارد. این آثار به دلیل بیان ادبی و حماسی تاریخ از آثار پرفروش در میان هستند. زرین کوب بیش از چهار دهه در دانشگاه تهران، ادبیات فارسی، تاریخ اسلام و تاریخ تدریس کرد و پس از انقلاب، با مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی همکاری کرد، از جمله این که ۶۵۰۰ کتاب و مجله را به دائره المعارف بزرگ اسلامی اهدا کرد. خانواده وی اصالتاً خوانساری بودند. جد وی ملا علی اکبر خوانساری اصفهانی است که در حوزه اصفهان درس خوانده و از شاگردان محمدباقر شفتی بود.

او تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خویش به پایان برد. تحصیل در دوره متوسطه را تا پایان سال پنجم متوسطه در بروجرد ادامه داد و به دنبال تعطیلی کلاس ششم متوسطه در تنها دبیرستان شهر، برای ادامه تحصیل به تهران رفت. رشته ادبی را برگزید و در سال ۱۳۱۹ تحصیلات دبیرستانی را به پایان برد. سال بعد به بروجرد بازگشت و به تدریس در دبیرستان های خرم آباد و بروجرد پرداخت. در این دوران، درس های مختلف از تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی تا عربی و فلسفه و زبان خارجی را تدریس می کرد. در همین دوره، نخستین کتاب او به نام 'فلسفه، شعر یا تاریخ تطور شعر و شاعری در' در بروجرد منتشر شد.

زرین کوب کتاب دو قرن سکوت را در مورد حوادث و اوضاع تاریخیِ در دو سده نخست اسلام (از حمله عرب تا ظهور دولت طاهریان) نگاشته و در سال ۱۳۳۶ در چاپ دوم کتاب بسیاری از مطالب کتاب که به گفته خودش، ناشی از خامی و تعصب او بوده، را حذف کرده است. در فصل اول کتاب تاریخ بعد از اسلام، زرین کوب لحن دو قرن سکوت را غیرواقع بینانه و دور از معیارهای پژوهش می خواند. در مصاحبه ای که عطا آیتی دو سال قبل از درگذشت زرین کوب با او داشت، زرین کوب در پاسخ به سوال "کدام یک از آثار خودتان را بیش تر دوست دارید؟" کتاب دو قرن سکوت را نام برد.