غلامعباس توسلی

غلامعباس توسلی

غلامعباس توسلی جامعه شناس برجسته از استادان سرشناس دانشگاه تهران، بنیانگذار علم جامعه شناسی و عضو پیوسته فرهنگستان علوم بود.وی از چهره های نامدار جریان ملی مذهبی و عضو نهضت آزادی بود. غلامعباس توسلی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ از نیروهای ملی مذهبی و عضو نهضت آزادی بود و پس از انقلاب برای مدتی مشاور رادیو و تلویزیون شد و سپس به ریاست دانشگاه اصفهان برگزیده شد.

وی همچنین کارنامه حضور در شورای عالی انقلاب فرهنگی را در دوران کاری خود دارد. توسلی از بنیانگذاران و نخستین رئیس انجمن جامعه شناسی ایران بوده و در سال ۱۳۶۴ به عنوان مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران برگزیده شد. یک سال بعد، وی به سمت ریاست دانشکده منصوب شد. غلامعباس توسلی در سال ۱۳۸۶ از دانشگاه تهران اخراج شد. غلامعباس توسلی با گذراندن امتحان ورودی وارد دانشسرای عالی تهران شد. او همزمان در سه رشته زبان فرانسوی، ادبیات و فلسفه پذیرفته شد. اما چون در گنگور زبان و ادبیات فرانسه، یکم شده بود بالاجبار در آن رشته مشغول تحصیل شد. اما هم زمان با ورود غلامعباس توسلی به این رشته، جایگاه زبان فرانسه متزلزل شد و او نیز مطالعه زبان انگلیسی را در کنار فرانسه آغاز کرد. در دوره کارشناسی دانشسرای عالی نیز رتبه نخست را بدست آورد و علاوه بر دریافت مدال فرهنگ با پایه دبیری به استخدام همان نهاد درآمد.

از هم دوره ها و دوستان این دوره توسلی، محمدعلی رجایی، باقر پرهام و داور شیخاوندی را می توان نام برد. علی شریعتی و حسن حبیبی نیز با او هم دوره بودند. غلامعباس توسلی با استفاده از امتیاز شاگردان رتبه اول و پس از یکسال تدریس در دانشسرای عالی تهران به اروپا فرستاده شد و تحصیلات خود را در دانشگاه پاریس ادامه داد. وی در آنجا تصمیم به فراگیری جامعه شناسی گرفت. در آن زمان در فرانسه جامعه شناسی به تازگی از فلسفه جدا شده بود و اساتید به نامی در دانشگاه های آنجا مشغول آموزش بودند.

توسلی در تابستان ۱۳۴۵ بازگشت و تدریس خود را با سمت استادیاری از سر گرفت. وی علاوه بر تدریس در دانشسرا از همان آغاز ورود، در بخش مطالعات شهری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران نیز به پژوهش پرداخت. او در مطالعات اقتصادی و جامعه شناختی و طرح های جامع شهری از جمله طرح جامعه تهران که از سوی سازمان برنامه به آن موسسه واگذار شده بود، طرح جامع شیراز که با همکاری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران انجام می پذیرفت و همچنین طرح های جامع اراک و همدان و چند شهر دیگر شرکت داشت و به صورت مستقل آن ها را سرپرستی و تدوین می کردد. غلامعباس توسلی در آن دوره همچنین سرپرستی طرح ارزشیابی سواد همراه با حرفه را که در اصفهان و دزفول به طور آزمایشی از سوی یونسکو و سازمان برنامه، برای ارزیابی و بازسازی در موسسه اجرای می شد به عهده داشت. نتیجه این پژوهش ها و مطالعات علاوه بر گزارش های علمی، پیشنهادهایی عملی برای چگونگی توسعه و رشد شهرها در آینده بود.

غلامعباس توسلی سپس به درخواست دانشگاه ملی، رشته جامعه شناسی را در دانشکده ادبیات آن دانشگاه پایه گذاری و برنامه ریزی کرد و به تدریس برخی دروس در آنجا پرداخت. او در سال ۱۳۵۰ از دانشسرای عالی به دانشگاه تهران منتقل شد و یک سال بعد به دانشیاری ارتقا یافت. وی یک سال پس از آن به سمت مدیر گروه جامعه شناسی برگزیده شد. در سال ۱۳۶۴ دوباره به عنوان مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران برگزیده شد و یک سال بعد نیز به سمت ریاست دانشکده منصوب شد. او همچنین در ایجاد دوره دکتری در دانشگاه های تهران، تربیت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامی نقش بسزایی داشته است. غلامعباس توسلی بیست جلد کتاب نوشت که برخی از آن ها مانند نظریه های جامعه شناسی، جامعه شناسی کار و شغل، جامعه شناسی دین و … به چاپ های زیادی رسیده اند. او همچنین نزدیک به ۶۰ مقاله علمی ـ پژوهشی در مجلات معتبر داخلی و بین المللی منتشر کرد. غلامعباس توسلی همچنین عضو پیوسته فرهنگستان علوم بود.