بیوگرافی غلامعلی رشید

شهید سپهبد پاسدار غلامعلی رشید علی‌نور

شهید سپهبد پاسدار غلامعلی رشید علی‌نور، یکی از برجسته‌ترین فرماندهان نظامی ایران و نابغه استراتژیک دفاع مقدس، در 1 مهر 1332 (24 سپتامبر 1953) در شهر دزفول استان خوزستان، در خانواده‌ای سنتی، مذهبی و پرجمعیت به دنیا آمد. او دومین فرزند پسر خانواده بود و دارای شش خواهر و دو برادر به نام‌های محمدعلی و حسنعلی بود. پدرش حاج علی رشید علی‌نور (آهنگر) و مادرش زهرا شمشیرساز بود. از کودکی زرنگ، مذهبی و نمازخوان بود و در مساجد دزفول حضور فعال داشت.

تحصیلات

• دیپلم را در دزفول اخذ کرد و خدمت سربازی را در لشکر 92 زرهی اهواز گذراند.

• کارشناسی و کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی از دانشگاه تهران.

• دکترای جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس، با پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «نقش عوامل ژئوپلیتیک در تدوین راهبرد دفاعی» که مدلی علمی برای تاثیر عوامل ژئوپلیتیکی بر استراتژی‌های دفاعی ارائه کرد.

• دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع). او مقالات متعددی در حوزه مطالعات دفاعی و ژئوپلیتیک منتشر کرد.

فعالیت‌های پیش از انقلاب

از نوجوانی وارد مبارزات علیه رژیم پهلوی شد. در اواخر دهه 1340 به گروه مبارزاتی شهید عبدالحسین سبحانی (گروه منصورون) پیوست که از اتحاد نیروهای مذهبی دزفول، اهواز و خرمشهر تشکیل شده بود. در سال‌های 1349-1351 دستگیر و به یک سال زندان محکوم شد. در سال 1355 برای دومین بار در اصفهان دستگیر و به تهران منتقل شد و یک سال دیگر زندانی بود. در زندان با افرادی مانند محسن رضایی و علی شمخانی آشنا شد.

پس از انقلاب و دفاع مقدس

با پیروزی انقلاب و تشکیل سپاه پاسداران، به عنوان معاون اطلاعات و عملیات سپاه دزفول فعالیت کرد. در دفاع مقدس یکی از فرماندهان ارشد و کلیدی بود؛ نزدیک به شهید حسن باقری و طراح اصلی عملیات‌های بزرگ مانند:

• طریق‌القدس

• فتح‌المبین

• بیت‌المقدس (آزادسازی خرمشهر)

• والفجر 8

• کربلای 5

مسئولیت‌های کلیدی:

• جانشین ستاد عملیات جنوب (1360)

• جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه (1360)

• معاون عملیات ستاد مشترک سپاه (1365-1368)

• فرماندهی قرارگاه فتح در عملیات بیت‌المقدس

با تشکیل قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص) در سال 1362 (برای هماهنگی ارتش و سپاه)، نقش محوری در هدایت عملیات‌ها داشت.

مسئولیت‌های پس از جنگ

• معاون اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح (1368-1378)

• جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (1378-1395، به مدت 17 سال؛ در این دوره در 1378 به درجه سرلشکری رسید)

• فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء (ص) (1395-1404) – عالی‌ترین قرارگاه عملیاتی نیروهای مسلح برای طراحی، هماهنگی و نظارت بر عملیات مشترک ارتش و سپاه.

در آبان 1398 توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم شد.

زندگی شخصی

در سال 1361 (29 سالگی) ازدواج کرد و دارای چند فرزند بود. یکی از فرزندانش، حجت‌الاسلام امین عباس رشید، همراه او به شهادت رسید.

شهادت

در سحرگاه 23 خرداد 1404 (13 ژوئن 2025)، در جریان حمله هوایی گسترده رژیم صهیونیستی به ایران (در ابتدای درگیری‌ها)، منزل مسکونی‌اش در تهران هدف قرار گرفت و به همراه فرزندش حجت‌الاسلام امین عباس رشید به شهادت رسید. پس از شهادت، رهبر انقلاب درجه سپهبدی را به او اعطا کردند.

پیکر مطهرش پس از تشییع در تهران، به دزفول منتقل و طبق وصیت در آستان امامزاده سبزقبا (ع) به خاک سپرده شد.

شهید رشید نماد نبوغ نظامی، تواضع، تعهد انقلابی و استراتژیست دفاع همه‌جانبه بود. او در تربیت نسل جدید فرماندهان و تدوین دکترین دفاعی ایران نقش بی‌بدیلی داشت. بسیاری از همرزمانش او را "نابغه جنگ" و "فرمانده بی‌مرز" می‌نامیدند. شهادتش پایان نیم‌قرن مجاهدت خالصانه بود.