محمود حسابی

محمود حسابی

محمود حسابی فیزیکدان، سناتور و یکی از وزیران فرهنگ در زمان سلطنت پهلوی و بنیان گذار فیزیک و مهندسی دانشگاهی بود. وی از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۱ وزیر فرهنگ در کابینه نخست وزیر محمد مصدق بود. درش سید عباس معزالسلطنه شغل دولتی داشت و از طرف وزارت امور خارجه به ماموریت هایی می رفت. پدربزرگش حاج میرزا علی حسابی در کابینه فرمانفرما وزیر مالیه بود. پس از سپری شدن چهار سال از دوران کودکی در تهران، به همراه خانواده عازم شامات گردیدند. در هفت سالگی تحصیلات ابتدایی خود را در بیروت، با تنگدستی و مرارت های دور از وطن در مدرسه کشیش های فرانسوی آغاز کرد. در همان زمان تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادر فداکار و متدین خود (خانم گوهرشاد حسابی) فرا می گرفت. او قرآن و دیوان حافظ را از حفظ می دانست. او همچنین بر کتب بوستان سعدی، گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی و منشات قائم مقام فراهانی اشراف کامل داشت. حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب به خوبی آشنا بود. او در نواختن ویالون و پیانو مهارت داشت.

وی در چند رشته ورزشی نیز موفقیت هایی کسب کرد، از جمله کسب مدرک نجات غریق در رشته شنا در دوران نوجوانی در بیروت. شروع تحصیلات متوسطه او همزمان با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل پرداخت.پس از آن از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ التحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و راه سازی، به امرار معاش خانواده کمک می کرد. در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن ۲۵ سالگی دانشنامه دکتری فیزیک خود را، با ارائه رساله ای تحت عنوان «حساسیت سلول های فتوالکتریک»،با درجه عالی دریافت نمود. در زمان حکومت سلطنت پهلوی، حسابی یک سناتور انتصابیِ شهر تهران در دوره های اول، دوم و سوم مجلس سنا بود.