مهدی بیانی

مهدی بیانی

مهدی بیانی بنیانگذار کتابخانه ملی، کارشناس نسخه های خطی فارسی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه بود. پدرش، میرزا محمدخان مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادریش میرزا سلیمان بیان السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ رساله قواعد دفاتر و حساب بود. در دو سالگی او پدرش درگذشت و مادرش با او و دیگر فرزندان به تهران آمد. او در مدارس ابتدایی اقدسیّه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری خوشنویسی پرداخت. بیانی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه، در ۱۳۱۲ همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ ش به مدیریت کتابخانه عمومی معارف منصوب گردید. او در این مقام به گردآوری کتاب ها از کتابخانه سلطنتی و کتابخانه معارف برای بنیانگذاری «کتابخانه ملی» پرداخت و پس از تاسیس این کتابخانه در ۱۳۱۶،ریاست آنجا را به عهده گرفت.

در ۱۳۱۹ش، به مدت یک سال از طرف وزارت آموزش و پرورش (وزارت فرهنگ سابق) به ریاست فرهنگ اصفهان اعزام شد و پس از بازگشت و انجام دادن ماموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد.در ۱۳۳۵، ریاست کتابخانه سلطنتی را عهده دار شد و این سمت را همراه با استادی دانشاه تهران و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخه های خطی» تا پایان عمر به عهده داشت. او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» تاسیس کرد.وی به سبب تبحّر در شناخت خطوط و نسخه ها به عنوان کارشناس نسخه های خطی و چاپی، با کتابخانه های ملی، مجلس شورای ملی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران همکاری می کرد. او خود خطی خوش داشت و به ویژه در نستعلیق قوی و ماهر بود. او را از شاگردان میرزا حسین خان مستوفی معروف به کاتب الخاقان ذکر کرده اند. کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگی نامه و معرفی خوشنویسان است که تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است.بیانی از بنیانگذاران انجمن فرهنگی و شوروی و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد. ماموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکا داشت.