نوش آفرین انصاری

نوش آفرین انصاری

نوش آفرین انصاری استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر علوم کتابداری و اطلاع رسانی است.او،که پدرش دیپلمات وزارت امور خارجه بود، در پاییز ۱۳۱۸ در شیملا، هندوستان زاده شد.تحصیل در رشته کتابداری را تا مقطع کارشناسی در مدرسه عالی کتابداری ژنو و مقطع کارشناسی ارشد را در دانشگاه مک گیل، کانادا ادامه داد و بازگشت. انصاری دبیر شورای کتاب کودک است. او از اعضای هیئت علمی کتابداری دانشگاه تهران بوده و راه اندازی بخش فنی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و ریاست کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران از فعالیت های اوست. انصاری چند دوره در ایفلا، نمایشگاه دوسالانه تصویرگران براتیسلاوا و چندین نمایشگاه بین المللی دیگر شرکت کرده است. همسر وی مهدی محقق، استاد زبان و ادبیات فارسی،عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبات فارسی، رئیس هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر ادبی است و آن دو، دو فرزند دارند.

او دوران کودکی و نوجوانی خود را به سبب پیشه پدرش در کشورها و شهرهای گوناگون از جمله سوئد، افغانستان، هلند، بلژیک، پاکستان، شوروی، انگلستان، سوئیس، رشت، تهران، اصفهان، شیراز سپری کرد و دوره دبستان و دبیرستان و دانشگاه را در این کشورها و شهرها گذراند.دوره کودکی اش همزمان با ناآرامی های جنگ دوم جهانی بود.پدر نوش آفرین به خاطر پیشه اش و نیز دوران پرتنش جنگ، بیشتر وقت خود را بیرون از خانه می گذراند و مادرش نیز بخشی از روز را به فعالیت های اجتماعی می پرداخت. هر دو آن ها به آداب و سنت های پایبند بودند و به پرورش و آموزش نوش آفرین، که اولین فرزندشان بود، بسیار اهمیت می دادند. رفت و آمد شخصیت های نامدار سیاسی، فرهنگی و ادبی به خانه آن ها و نیز دیدار و بهره گیری از دانش و تجربه بزرگان کشورهایی که در آن ها زندگی می کرد، همچون راد کریشنان، نهرو، ایندیرا گاندی، یوری گاگارین، وزیر فرهنگ شوروی، محمدعلی جمال زاده، سعید نفیسی، غلامرضا تختی و محمود نامجو، به او امکان داد تا به بینشی گسترده از جهان دست یابد و به دگرپذیری و انعطاف در برابر دشواری ها خو کند. خود او می گوید: «گوناگونی فرهنگ ها و باورها همیشه شگفت زده اش می کرد.».

او در افغانستان و در مدرسه ای کاتولیکی در هلند، زبان فرانسه آموخت و در انگلستان زبان انگلیسی را که نخست برایش دشوار بود،  در یک مدرسه دینی و از راه کتابخوانی با پدرش یادگرفت. نوش آفرین با خواندن کتاب «شاهزاده خوشبخت» اسکار وایلد همراه پدرش، شیفته این کتاب شد و آموختن زبان انگلیسی را با علاقه و پیگیری بیشتری ادامه داد. در یکی از سفرهای خانواده به تهران با مهدی محقق، که به او زبان فارسی و عربی درس می داد، آشنا شد که بعدها به ازدواج آن دو انجامید. بعد از بازگشت در مجله «راهنمای کتاب» ایرج افشار به کار الفبایی کردن نامه ها و فرم های اشتراک پرداخت.

نوش آفرین انصاری پس از بازگشت، در سال ۱۳۴۲ برای جمعی از پایه گذاران شورای کتاب کودک، از جمله توران میرهادی، در مدرسه روش نو کارگاه کتابداری برگزار کرد و از همین هنگام سرنوشت او با توران میرهادی و شورای کتاب کودک گره خورد.در همین دوره بود که با همراهی عباس بنی آدم کتابخانه سیاری را به یک بیمارستان روانی می برد و در آنجا برای بیماران کتاب می خواند. پس از شکل گیری طرح کتابخانه در روستا، انصاری برای آشنایی با وضعیت واقعی روستاها به بازدید روستاهای پیرامون تهران رفت و سپس دستورالعمل ایجاد کتابخانه های روستایی را نوشت که از نخستین نوشته های او به زبان فارسی است. او در سال ۱۳۴۳ راه اندازی بخش فنی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را به عهده گرفت. از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰، پس از بازگشت از کانادا و گرفتن مدرک کارشناسی ارشد، به تدریس دو درس «آشنایی با کتابخانه و کتابداری» و «مرجع» پرداخت و پس از تشکیل گروه کتابداری در دانشگاه تهران مدیریت این گروه به او واگذار شد. نوش آفرین انصاری به همراه توران میرهادی در آغاز کار فرهنگ نامه سهم عمده ای داشت و تا کنون به همراه بیش از ۲۰۰ داوطلب در تهیه این تنها فرهنگنامه تالیفی جامع برای کودکان و نوجوانان کوشیده است. او اکنون عضو شورای مدیریت فرهنگنامه کودک و نوجوان است.