رشته علوم قرآن و حدیث

یشینه رشته:

قرآن کریم و احادیث منقول از رسول خداصلی الله علیه و آله و اهل بیتعلیهم السلام در همه فرق اسلامی به عنوان اصلی‌ترین منبع شناخت معارف و آموزه‌های دینی شناخته می‌شود. مطالعه و بررسی این منابع از صدر اسلام تا کنون یکی از مهم‌ترین دانش‌های دینی به حساب می‌آید. تفسیر قرآن کریم، جمع‌آوری و بررسی صحت روایات، تاریخ قرآن کریم و احادیث و... از جمله موضوعاتی است که همواره مورد مطالعه دانشمندان اسلامی بوده است و سابقه‌ای به عمر اسلام دارد. لکن این دانش با تاسیس دانشگاه، برای نخستین بار به صورت رشته دانشگاهی در سال 1313 در دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهیات امروزی) دانشگاه تهران تدریس گردید و امروزه نیز در دانشگاه‌های دیگر تدریس می‌شود. این رشته در دانشگاه بیشتر با محوریت بررسی‌های تاریخی و علوم مختلف درحوزه قرآن و حدیث شکل گرفته است.

موضوع رشته:

این رشته در دانشگاه بیشتر با محوریت بررسی‌های تاریخی و علومی شکل گرفته است که وظیفه آنها بررسی مسائل محتوایی و شکلی حوزه قرآن و حدیث است. در این رشته به موضوعاتی همچون تفسیر قرآن کریم، روش‌های فهم قرآن کریم، تاریخ قرآن کریم و احادیث، روش‌های بررسی صحت اسناد روایات و... پرداخته می‌شود. این نوع از بررسی‌ها تاثیر مستقیمی در فهم صحیح و برداشت‌های بدون انحراف از منابع دینی دارد. فقها که وظیفه استنباط احکام الهی از منابع دینی را بر عهده دارند، یکی از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان مستقیم تولیدات علمی این رشته هستند. دفاع علمی و مستند از ساحت دین مبین اسلام، کوشش در جهت کاربردی سازی علوم قرآن و حدیث در راستای پاسخگویی به مسائل روز اجتماعی و تکیه بر مطالعات میان رشته‌ای و تلفیقی و گسترش زمینه پیوند زبان‌شناسی، انسان‌شناسی و علوم تربیتی با علوم قرآن و حدیث از اهداف این گروه و رشته علمی است.

شرایط پذیرش رشته علوم قرآن و حدیث

دانش آموزان کلیه گروه‏های آموزشی می‏توانند از طریق قبولی در آزمون سراسری این رشته را اختیار کنند.

دروس، گرایش‌ها و مقاطع تحصیلی رشته
دوره تحصیلی در رشته علوم قرآن و حدیث، شامل کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است که در دانشگاه‌های دولتی، آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور و ... تدریس می‌‌شود. دانشجویان در طول دوره تحصیلی کارشناسی (۱۰ واحد عمومی، ۵۷ واحد دروس تخصصی و ۶۸ واحد دروس پایه، در مجموع ۱۳۵ واحد)، در دوره کارشناسی ارشد (۳۲ واحد دروس ضروری همراه با پایان‌نامه و حداکثر ۱۲ واحد دروس جبرانی و در مجموع حداکثر ۴۴ واحد) و در دوره دکتری (۳۶ واحد شامل ۱۸ واحد دروس نظری و ۱۸ واحد رساله) می‌گذرانند؛ البته در دانشگاه‌های مختلف ممکن است به تناسب در تعداد واحدها، تفاوت ناچیزی وجود داشته باشد.
گرایش‌های علوم قرآن و حدیث در مقطع ارشد
رشته علوم قرآن و حدیث در مقطع ارشد بالغ بر ۱۰ گرایش دارد که این گرایش‌ها متناسب با اینکه بیشتر شامل دروس قرآنی یا تفسیری می‌شوند به ۴ گروه کلی قرآن و حدیث، علوم  قرآن، علوم  حدیث و تفسیر خلاصه می‌شوند.
کارشناسی ارشد این رشته به‌صورت آموزش‌محور و پژوهش‌محور در دانشگاه‌های گوناگون ارائه می‌شود و در برخی دانشگاه‌ها نیز کارشناسی ارشد پیوسته ارائه می‌شود. دوره دکتری این رشته از دو بخش آموزشی و پژوهشی تشکیل شده و دوره دکتری به‌صورت ناپیوسته ارائه می‌شود.

بازار کار رشته علوم قرآن و حدیث

مهمترین عناوین مشاغل قرآنی شناسایی شده در طرح مشاغل قرآنی در سه حوزه کلی آموزشی، علمی – پژوهشی و تبلیغی – ترویجی قابل ارائه است.

مشاغل حوزه آموزشی: مدیر مراکز آموزش عمومی قرآن، مدیر مراکز آموزش تخصصی قرآن، کارشناس آموزش‏های عمومی و تخصصی قرآنی، کارشناس مولف متون آموزشی قرآنی، کارشناس کارگاه آموزشی قرآن کریم، مدرس آموزش‏های عمومی قرآنی، مدرس تلاوت قرآن، مدرس تربیت مربی و معلم قرآن، مدرس علوم قرآنی، مدرس ترجمه تفسیر و معارف قرآنی، مدرس هنرهای قرآنی (قرآن نگار)

مشاغل حوزه علمی – پژوهشی: مدیر مراکز پژوهشی قرآنی، مدیر طرح‏های پژوهشی قرآنی، مدیر یا کارشناس نشریات تخصصی قرآنی، مدیر یا کارشناس همایش‏های تخصصی قرآنی، مدیر یا کتابدار کتابخانه‏های تخصصی قرآنی، کارشناس ترجمه و تفسیر قرآن، کارشناس علوم و معارف قرآنی، نسخه شناس آثار قرآنی، مفسر قرآن، مترجم قرآن و آثار قرآنی، پژوهشگر علوم و معارف قرآنی (پژوهشی، آموزشی و تبلیغی ترویجی)

مشاغل حوزه تبلیغی – ترویجی: مدیر مطبوعات و نشریات قرآنی، مدیر یا کارشناس شبکه‏های رادیویی قرآنی، مدیر یا کارشناس شبکه‏های تلویزیونی و ماهواره‏ای قرآنی، مدیر یا کارشناس شبکه‏های اینترنتی قرآنی، مدیر یا کارشناس خبرگزاری‏ها و پایگاه‏های اطلاع رسانی قرآنی، مدیر نشر مصحف (قرآن کریم)، مدیر یا کارشناس تولید و توزیع محصولات قرآنی (نرم افزار‏های قرآنی، لوح‏های آموزشی و …)، مدیر مراکز قرآن نگاری (خوشنویسی، تذهیب، طراحی، گرافیک، معرق و …)، مدیر یا کارشناس نمایشگاه‏هاو موزه‏های قرآنی، مدیر یا کارشناس محافل جشنواره‏ها و مسابقات قرآنی، مدیر روابط عمومی مراکز قرآنی، مصحح قرآنی (نمونه خوان و ویراستار قرآنی)، قاری قرآن، مبلغ قرآنی، کاتب قرآن، مشاور قرآنی و…

توصیه به علاقه‌مندان
منبع اصلی رشته علوم قرآن و حدیث، «قرآن» و «احادیث» هستند که البته به زبان عربی هستند؛ بنا بر این دانشجویان باید در تقویت زبان عربی خود کوشا باشند و بتوانند متن‌های عربی را به راحتی مطالعه کنند. علاقه به تحقیق و مطالعه مستمر پیرامون مسائل اسلامی و قرآنی و همچنین داشتن قدرت بیان و حافظه خوب از عوامل موفقیت در این رشته است.

قرآن، مشاور قرآنی و…