بیوگرافی محمدمهدی طهرانچی

شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی: دانشمند هسته‌ای و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی

شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی، فیزیک‌دان برجسته، دانشمند هسته‌ای و مدیر ارشد آموزش عالی ایران بود. او به عنوان رئیس دانشگاه آزاد اسلامی (از 1397 تا زمان شهادت)، استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی و یکی از چهره‌های کلیدی در پیشرفت علمی و فناوری دفاعی کشور شناخته می‌شد. شهید طهرانچی در حمله هوایی رژیم صهیونیستی به تهران به همراه همسرش به شهادت رسید و نماد جهاد علمی و مقاومت در برابر دشمنان شد.

حضور در دفاع مقدس

شهید طهرانچی از رزمندگان و جانبازان دوران هشت سال دفاع مقدس بود. او به عنوان جوان داوطلب در جبهه‌ها حضور مستقیم داشت، مسئولیت‌های خطیر بر عهده گرفت و مجروح شد. تصاویر منتشرشده از حضور او در خطوط مقدم، پیوند عمیقش با ایثار و مقاومت را نشان می‌دهد.

تحصیلات

شهید طهرانچی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس تهران گذراند و سپس وارد دانشگاه شد.

• کارشناسی: فیزیک، دانشگاه شهید بهشتی (1367)

• کارشناسی ارشد: فیزیک حالت جامد، دانشگاه شهید بهشتی (1370)

• دکتری: فیزیک نظری، موسسه فیزیک و فناوری مسکو (1376)

• فرصت مطالعاتی: مرکز بین‌المللی فیزیک نظری عبدالسلام (ictp)، تریسته، ایتالیا (1375–1376)

دکتر طهرانچی استاد تمام پایه 41 (بالاترین پایه استادی در ایران) و استاد ممتاز دانشکده فیزیک و پژوهشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی بود.

سوابق مدیریتی و علمی

• ریاست دانشگاه شهید بهشتی (1391–1395): ارتقای رتبه بین‌المللی دانشگاه و توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی.

• ریاست دانشگاه آزاد اسلامی (از آبان 1397 تا شهادت): اجرای طرح پایش برای هماهنگی پژوهش‌ها با نیازهای راهبردی کشور.

• عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و هیئت امنای دانشگاه آزاد.

• خادم افتخاری حرم امام رضا (ع).

او در سال 1391 استاد نمونه کشوری شد و کتاب‌هایی مانند «ابررسانایی دمای بالا: مبانی و کاربردها» و ترجمه «آشنایی با مواد مغناطیسی» را تالیف کرد. در سال 2020 توسط وزارت خارجه آمریکا تحریم شد که نشان‌دهنده نقش کلیدی او در برنامه هسته‌ای ایران بود.

جوایز و افتخارات

• استاد نمونه کشوری (1389)

• پژوهشگر برتر دانشگاه شهید بهشتی (چندین دوره)

• جایزه علامه طباطبایی برای کتاب برتر دانشگاهی

• عضو پایه 41 شورای عالی انقلاب فرهنگی (1399)

• نشان درجه یک علمی از رئیس‌جمهور

کتاب‌ها

• مقدمه‌ای بر نانوفیزیک (1388)، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

• فیزیک محاسباتی (1390)، مرکز نشر دانشگاهی

• ابررسانایی دمای بالا: مبانی و کاربردها (1392)، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

• روش‌های شبیه‌سازی در فیزیک (ترجمه، 1387)، نشر علمی

شهادت

در بامداد 23 خرداد 1404، در جریان حمله هوایی رژیم صهیونیستی به تهران (در بحبوه درگیری‌های منطقه‌ای)، منزل مسکونی شهید طهرانچی هدف قرار گرفت و او به همراه همسرش به شهادت رسید. برخی منابع از شهادت فرزندانش نیز خبر دادند. این حمله همزمان با هدف قرار دادن دیگر دانشمندان هسته‌ای مانند فریدون عباسی بود.

پیکر مطهر شهید و همسرش در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به خاک سپرده شد. مراسم تشییع و بزرگداشت با حضور گسترده مقامات، دانشگاهیان و مردم برگزار گردید.

میراث شهید طهرانچی

شهید طهرانچی نماد ترکیب علم، ایمان و مقاومت بود. او با تعهد به آرمان‌های انقلاب، در جهاد علمی نقش‌آفرینی کرد و مکتبش همچنان الهام‌بخش نسل جوان در مسیر پیشرفت علمی و دفاعی ایران است. خیابان‌ها و میدان‌هایی در شهرهایی مانند رشت و مشهد به نام او نامگذاری شده است.